มาตราตัวสะกด

ตัวสะกด หมายถึง พยัญชนะที่ประกอบอยู่ท้ายสระ และมีเสียงประสมเข้ากับสระใช้บังคับเสียงท้ายคำ บางมาตราใช้ตัวสะกดตรงตามมาตรา บางมาตราใช้ตัวสะกดไม่ตรงตามมาตรา มีทั้งหมด 9 มาตรา ได้แก่ แม่ ก กา แม่กง แม่กน แม่กม แม่กก แม่กด แม่กบ แม่เกย และแม่เกอว

มาตราตัวสะกดที่ใช้ตัวสะกดตัวเดียวตรงตามมาตรามี 4 มาตรา
มาตราแม่ กง คือ คำที่มีตัว ง สะกด เช่น โรง แห้ง ตรง
แม่กง
“ง” เมื่ออยู่ท้ายคำ (พยางค์) เป็นตัวสะกดของคำ โคนลิ้นจะกระดกแตะเพดานอ่อน กักลมไว้เฉยๆ ไม่ปล่อยออก ออกเสียงเป็น “เงอะ”
มาตราแม่ กม คือ คำที่มีตัว ม สะกด เช่น ลม สาม ชุ่ม
แม่กม
“ม” เมื่ออยู่ท้ายพยางค์เป็นตัวสะกดของคำ ริมฝีปากทั้งสองจะกักลมไว้ เพดานอ่อนหย่อนลงมาหรือลิ้นไก่เปิด ปล่อยให้ลมผ่านออกไปทางช่องจมูก ออกเสียง “เมอะ”
มาตราแม่ เกย คือ คำที่มีตัว ย สะกด เช่น ยาย สวย เขย
มาตราแม่ เกอว คือ คำที่มีตัว ว สะกด เช่น ขาว เปรี้ยว เหว

มาตราตัวสะกดที่มีตัวสะกดในมาตราเดียวกันหลายตัวเพราะออกเสียงเหมือนตัวสะกดเดียวกัน เรียกว่า ตัวสะกดไม่ตรงมาตรา มี 4 มาตรา คือ

มาตราแม่ กก คือ คำที่มีตัว ก สะกด หรือคำที่มีหน้าที่เหมือน ได้แก่ ข ค ฆ สะกด เช่น เลข โรค เมฆ
แม่กก
“ก” เมื่ออยู่ท้ายพยางค์เป็นตัวสะกดของคำ ให้ใช้ลิ้นส่วนหลังกับเพดานอ่อนกักลมไว้ชั่วระยะเวลาอันสั้น แล้วปล่อยลมออกอย่างรวดเร็วในลักษณะระเบิด เพดานอ่อนยกขึ้นหรือลิ้นไก่ปิดกั้นลมออกทางช่องจมูกด้วย ออกเสียงเป็น “เกอะ”
มาตราแม่ กด คือ คำที่มีตัว ต สะกด หรือคำที่มีหน้าที่เหมือน ได้แก่ ด จ ฉ ช ซ ฌ ฎ ฏ ฑ ฒ ต ท ธ ศ ษ ส สะกด เช่น พิษ ครุฑ ตรวจ มงกุฎ
แม่กด
“ด” เมื่ออยู่ท้ายพยางค์เป็นตัวสะกดของคำ ปลายลิ้นกับปุ่มเหงือกจะกักลมไว้ชั่วระยะเวลาอันสั้น แล้วปล่อยลมออกอย่างรวดเร็วในลักษณะระเบิด เพดานอ่อนยกขึ้นหรือลิ้นไก่ปิดกั้นลมออกทางช่องจมูกด้วย ออกเสียง “เดอะ”
มาตราแม่ กบ คือ คำที่มีตัว ป สะกด หรือคำที่มีหน้าที่เหมือน ได้แก่ ป พ ฟ ภ สะกด เช่น บาป ภาพ ยีราฟ โลภ
แม่กบ
“บ” เมื่ออยู่ท้ายพยางค์เป็นตัวสะกดของคำ ให้ใช้ริมฝีปากทั้งสอง กักลมไว้ชั่วระยะเวลาอันสั้น แล้วปล่อยลมออกมาอย่างรวดเร็วในลักษณะระเบิด เพดานอ่อนยกขึ้นหรือลิ้นไก่ปิดกั้นลมออกทางช่องจมูกด้วย ออกเสียง “เบอะ”
มาตราแม่ กน คือ คำที่มีตัว น สะกด หรือคำที่มีหน้าที่เหมือน ได้แก่ ญ ณ ร ล ฬ สะกด เช่น บุญ มโหฬาร พาล ทมิฬ อักษร กล้าหาญ
แม่กน
“น” เมื่ออยู่ท้ายพยางค์เป็นตัวสะกดของคำ ลิ้นจะกระดกแตะเพดาน ใช้ปลายลิ้นกับปุ่มเหงือกกักลมไว้ ลิ้นไก่เปิด ปล่อยลมผ่านออกไปทางช่องจมูก ออกเสียง “เนอะ”

ส่วนมาตราตัวสะกดที่ไม่มีตัวสะกดท้ายคำ มีเฉพาะพยัญชนะต้นและสระ เรียกว่า มาตราแม่ ก กา ได้แก่ ปลา ตา ใย ไป เรือใบ ดำนา